Het einde van de hel

09-08-2025

Het einde van de hel

Angstig klampte ik mij vast aan mijn moeder. Ik was in slaap gevallen op het bed van mijn ouders in de vouwwagen op een camping in Frankrijk. Badend in het zweet werd ik wakker. Nog vol in een nachtmerrie. Mama bracht me naar de washokken om mij met wat water echt wakker te maken. "Pas op, mama. Anders vallen we er af..." 

 

Later besefte ik mij waar dit - en de vele nachtmerries die ik als kind had - over ging. Ik was als de dood voor de hel. Als de dood van het "smalle pad" af te vallen en op de brede weg naar de hel te lopen.

 

Het geloof in een eeuwige hel heeft mij - en mijn ouders - menig slapeloze nacht bezorgd. Schreeuwend lag ik in bed en riep om mn moeder (papa's beginnen denk ik pas later een rol te spelen...) wanneer ik weer wakker schrok uit een droom waarin ik werd opgeslokt in een onoverwinbare duistere massa tijd.

 

Nee, ik kan mij niet herinneren dat mijn ouders mij zo nadrukkelijk hebben gedreigd met hel en verdoemenis wanneer ik niet zou geloven in de verzoeningsdood van Jezus aan het kruis. Maar in de kerk en op de gereformeerde school was dit toch wel - zonder het misschien altijd expliciet zo werd benoemd - wel de boodschap.

 

Het verhaal klonk ongeveer zo: God is boos op onze zonden. Jezus stierf voor onze zonden aan het kruis. Maar alleen wanneer we hierin ook geloven. Zo niet. Tja, dan eindigen we voor eeuwig in de hel.

 

Ik geloof niet meer in deze God.

 

Ik geloof dat Jezus laat zien wie God echt is. 

 

En dus lees ik alles wat ik over God lees of anderen stellig over Hem hoor beweren vanuit de bril van Jezus. En deze God pleegt geen genocide. Deze God straft mensen niet voor eeuwig omdat ze Hem niet geloofden.

 

Vraag blijft in wie atheïsten eigenlijk niet geloven...?

 

Ik moet denken aan een mailwisseling die ik had met Peter R. de Vries (met wie ik door mijn werk voor International Justice Mission geregeld contact had) naar aanleiding van een tweet die hij postte tijdens Kerst. Hoe konden we de geboorte vieren van een moorddadige God, zo vroeg hij zich boos af. En terecht! Van zo'n God wil ik ook niets weten. Maar nog eens: ik geloof niet meer in deze God.

 

Deze week las ik 'Het einde van de hel' van Reinier Sonneveld. Sonneveld legt stap voor stap uit waarom een hiernamaals een zeer plausibele mogelijkheid is. Vervolgens betoogt hij dat alle mensen - uiteindelijk! - samen zullen zijn. Geen eeuwige straf dus. Geen eeuwig lijden. Geen eeuwige verdoemenis.

 

Doel van dit blog is niet om al zijn argumenten nu bij langs te lopen. Of de kritieken die hij op zijn boek kreeg te benoemen. Dit blog zou dan namelijk nog langer worden dan het boek zelf.

 

Wel schrijf ik dit blog omdat ik iedereen - gelovig of niet - dit boek van harte gun. 

 

Ik gun het de kleine Henk Jan die in zijn dromen doodsangsten had voor de hel.

 

Ik gun het gelovige ouders van kinderen die niet langer hun geloof delen.

 

Ik gun het de ouderen of terminale patiënten uit kerkelijke gezindten die angstig naar de naderende dood kijken omdat zij hun hele leven in de kerk gehoord hebben dat ze verdoemd zullen zijn als ze die stem niet hebben gehoord. 

 

Ik gun het de kerkleden die na afloop van een kerkdienst waar ik namens IJM sprak naar me toekomen om te vragen of we bevrijde kinderen uit de seksindustrie ook vertellen over Jezus "want anders haal je ze wel uit de ene hel, maar belanden ze alsnog in de eeuwige hel..."

 

Ik gun het de velen die God afzweren omdat ze een sadistisch beeld van God hebben meegekregen.

 

Zal het boek van Sonneveld iedereen overtuigen? Vast niet. Maar voor mij was het een welkome geruststelling dat wat ik eerder leerde van auteurs als Brian McLaren, Rob Bell en Brain Zandt echt geen losgeslagen weg is. Want soms - heel soms - bekruipt mij nog die angst die ik als kind had. Wat nu wanneer ik het smalle spoor echt bijster ben...?

 

Sonneveld stelt mij op mijn gemak. God is liefde. En rechtvaardig. En het mooie is dat deze in het zogenoemde universalisme uitstekend samen gaan.

 

Het einde van de hel

Reinier Sonneveld