Supermens

24-10-2025

Supermens

Disclaimer: Heb je geen christelijke achtergrond, laat dit blog dan gerust aan je voorbijgaan. Doel van dit blog is ook niet een theologische discussie aan te gaan, maar gewoon mijn mening te geven over een boek dat ik las. Waarbij ik besef dat ook ik de waarheid niet in pacht heb.
 

Organiseer op een christelijk festival twee seminars. Eén met de titel: ‘De vruchten van de Geest’ en één met ‘De gaven van de Geest’. Een keer raden in welke tent je over de hoofden kunt lopen en in welke slechts enkele deelnemers zitten. We zijn gek op wat God ons allemaal te bieden heeft (die gaven dus, zoals gaven van genezing, spreken in tongen, profetie) en lijken iets minder geïnteresseerd in wat wij anderen te bieden hebben (die vruchten dus, zoals liefde, geduld en zelfbeheersing).

Een goede vriend die ik hoog heb zitten, wees mij onlangs op het boek Supermens van Tom de Wal. Hij loopt weg met de evangelist en ik schreef daarentegen jaren geleden een kritisch blog over het feit dat Van de Wal met zijn stichting dure auto’s weggeeft aan bevriende collega’s. Maar omdat ik recht wilde doen aan ons gesprek en oprecht blij ben dat mijn vriend een bijzondere geloofsbeleving doormaakt, heb ik het boek besteld (gratis, via de site van Frontrunners) en gelezen. En nu dan dus dit blog. Waarbij ik – misschien wel meer dan ooit – mijn woorden goed wil kiezen. Dit omdat ik zowel de auteur als zijn fans recht wil doen, maar ook duidelijk een onbehaaglijk gevoel heb bij de insteek van dit boek en de bediening van Van de Wal. Goed, bij deze een poging…
 

In Christus
Waar zit mijn waardering? Het feit dat De Wal benoemt dat God ons in Christus ziet, vind ik geweldig. Jarenlang vertaalde ik maandelijks een preek van Tim Keller, de veel te vroeg overleden predikant uit New York City. Keller was een geniaal spreker die in elke preek nadruk legde op het feit dat christenen in Christus zijn. Aangestoken door mijn pa las en herlas ik het boek Het normale christelijke leven van de Chinese voorganger Watchman Nee. Er ging een wereld voor mij open. God ziet mij in Christus. Hoe wonderlijk! Letterlijk. Ik weet van christenen die, nadat zij dit boek lazen, een kettinkje met een kruis om hun nek droegen. Ze beseften dat zij in Christus een nieuwe identiteit hadden. Een besef dat ook ik door het lezen van dit boek kreeg. Al houd ik niet van kettinkjes…

Maar dan… De Wal trekt vervolgens andere conclusies dan die ik trek. Wat mij stoort, is dat niet het wij en onze roeping centraal komen te staan, maar het ik. Of, zoals ik eens van psycholoog en auteur Larry Crabb leerde: in het leven van een christen moet het niet gaan om de presentjes van God, maar om het zijn in zijn presentie. Of, om het in mijn woorden te zeggen: naar mijn idee is De Wal het kind dat bij de komst van Sinterklaas afrent op de zak met cadeautjes, in plaats van geniet van het feit dat de Sint een avond met het gezin wil doorbrengen… Wel de gaven, niet de vruchten.
Nu is dit ook niet helemaal onbegrijpelijk. Het zit nu eenmaal in ons menselijk systeem dat we gaan voor de dopamineshot.
 

Zegen
In zijn boek Supermens (en gerelateerd onderwijs) legt De Wal sterk de nadruk op lichamelijke genezing, bovennatuurlijke kracht en materiële zegen als verworven rechten voor de gelovige. Geloof in God zou vrijwel automatisch moeten leiden tot gezondheid en voorspoed, en als dat uitblijft ligt dat aan tekortschietend claimen of te weinig geloof. De Wal zou zelfs suggereren dat je als gelovige ziekte geheel uit je leven kunt bannen door voldoende geloof uit te oefenen.
Eerlijk gezegd vind ik dit een wel erg kinderlijke manier van het lezen van de Bijbel. Losse teksten worden totaal uit hun verband gerukt. Terwijl het bredere verhaal juist laat zien dat lijden en tegenspoed deel uitmaken van het christelijk leven, zelfs voor mensen met een groot geloof. Jezus en de apostelen leefden geen luxueus of zorgenvrij leven. Integendeel: zij kenden armoede, vervolging en ziekte in hun omgeving. Paulus roemt het meedragen van het kruis en waarschuwt juist voor het najagen van rijkdom. Theologen bekritiseren De Wal terecht, omdat zijn leer deze elementen onderbelicht en gelovigen een onrealistische verwachting kan geven, waarbij uitblijvende voorspoed ten onrechte wordt toegeschreven aan gebrek aan geloof.

Een voorbeeld hiervan is hoe De Wal spreekt over ‘de Abrahamzegen’. Volgens hem mogen wij als gelovigen dezelfde zegeningen claimen als Abraham: gezondheid, rijkdom en succes. Zijn redenering is dat Christus ons heeft vrijgekocht van de vloek van de wet, zodat wij nu vrij toegang hebben tot diezelfde zegen. Wie in Christus is, heeft volgens De Wal toegang tot overvloed, niet symbolisch, maar concreet: auto’s, geld, genezing, doorbraak. En dus zouden we daar recht op hebben, mits we het met voldoende geloof claimen. En dus adviseert De Wal zijn volgelingen af te rennen op de zak met cadeautjes en alles wat in de zak zit te claimen.
Maar dat is, eerlijk gezegd, theologisch gemakzuchtig. Paulus heeft het in Galaten 3 inderdaad over de Abrahamzegen. Maar de meeste theologen stellen dat het gaat over de zegen van rechtvaardiging door geloof en het ontvangen van de Geest, niet over materiële voorspoed. De ‘zegen’ wordt in de Bijbel nergens standaard vertaald met succes en gezondheid. Het is het gevolg van verbondenheid met God, niet een pakketje cadeaus dat we kunnen uitpakken als we maar hard genoeg proclameren. Wat mij betreft raakt De Wal hier de kern van het evangelie kwijt, omdat hij het reduceert tot een transactie. Alsof geloven een manier is om je leven te upgraden. Maar het kruis roept ons niet op tot upgraden, het roept ons op tot overgave.

Nu gun ik iedereen het allerbeste. Gezondheid, rijkdom, een vol leven. Maar bij mij gaat het er niet in dat het daar in het christelijk leven om draait. Niet het ik, maar het wij staat volgens mij centraal in de bijbelse boodschap. Hoe kunnen we bouwen aan Gods Koninkrijk? Niet door eigen rijkdom na te streven, maar door aan weduwen en wezen te geven. Het is zaliger te geven dan te ontvangen.
Is alle nadruk op de gaven van de Geest dan verkeerd? Natuurlijk niet. Niet voor niets worden ze in de Bijbel genoemd. Waarom het bij mij begint te jeuken, is de eenzijdige nadruk op de gaven. Zolang de seminary-tent over de vruchten van de Geest leeg blijft, mag de tent over de gaven van de Geest wat mij betreft nog even dicht blijven.

Supermens
Tom de Wal